Η κρίση άλλαξε τα πάντα - «Τσεκούρι» 694 ευρώ το μήνα στις δαπάνες των νοικοκυριών - Από που έκοψαν έξοδα οι Ελληνες (γραφήματα)

Ενα στα τρία ευρώ (ποσοστό 31,3%) έκοψαν οι Ελληνες από τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό για αγορά πετρελαίου θέρμανσης με αποτέλεσμα να «παγώσουν» πέρυσι το χειμώνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι θέρμανση στον τόπο διαμονή τους χρησιμοποίησαν το 2013, 1.592.835 νοικοκυριά, μειωμένα δηλαδή κατά 31,3% από τα 2.317.127, νοικοκυριά που είχαν κεντρική θέρμανση στο σπίτι τους το 2012.

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς δείχνουν επίσης ότι πάνω από 2 στα νοικοκυριά ζουν στα όρια της φτώχειας καθώς ξοδεύουν λιγότερα από 5.253,77ευρώ, ενώ το 2012 το ποσοστό ήταν περίπου το ίδιο (21,2%) με ετήσια δαπάνη λιγότερο από 5.524,20 ευρώ.

Οι μεγαλύτερες περικοπές στον προϋπολογισμό έγιναν στα καύσιμα, στα εισιτήρια για μεταφορές καθώς και στη διασκέδαση και τα είδη διατροφής.
Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών διαμορφώθηκε στα 1.509,39 ευρώ, μειωμένη κατά 7,8% ή 127,71 ευρώ, σε σχέση με πέρυσι.

Σε πραγματικούς όρους (αν υπολογιστεί δηλαδή ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), η μέση μηνιαία δαπάνη μειώθηκε, κατά 6,2% ή 99,88.

Ωστόσο, την περίοδο της κρίσης, από το 2009 μέχρι το 2013 τα νοικοκυριά έκοψαν κατά 31% (694 ευρώ) τις δαπάνες τους. Σε σταθερές τιμές 2013, καταγράφεται μείωση της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών από 2.203,55 ευρώ το 2009 σε 1.509,39 ευρώ το 2013. Η αντίστοιχη μείωση σε τρέχουσες τιμές ανέρχεται σε 26,9%.

Παράλληλα, το 21% του πληθυσμού ζει στα όρια της φτώχιας δαπανώντας λιγότερα από 5.253,77ευρώ, ενώ το 2012 το ποσοστό ήταν 21,2% με ετήσια δαπάνη λιγότερο από 5.524,20 ευρώ 

Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη μείωση στη μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε ευρώ καταγράφηκε στα υγρά καύσιμα (-17,56 ευρώ), στα εστιατόρια (-14,82 ευρώ), και στη κίνηση μεταφορικών μέσων (-9,74 ευρώ), σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2012), οι οποίες αποτελούν το 34% της συνολικής μείωσης της δαπάνης (- 127,71 ευρώ), ενώ μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στα φάρμακα (5,11ευρώ) και στα καφενεία (3,68 ευρώ)
Το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά στα είδη διατροφής (20,4%) και ακολουθούν η στέγαση (13,7%) και οι μεταφορές (12,5%), ενώ οι υπηρεσίες της εκπαίδευσης αποτελούν το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,4%)

Μεταξύ του 2012 και του 2013 παρατηρείται μεταβολή του καταναλωτικού προτύπου ως ποσοστό επί του οικογενειακού προϋπολογισμού. Ειδικότερα, παρατηρείται μετατόπιση των δαπανών από δαπάνες που αφορούν στις μεταφορές, στα διαρκή αγαθά, στη στέγαση, στα ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια, στα διάφορα αγαθά και υπηρεσίες, στην εκπαίδευση, στις επικοινωνίες προς τις δαπάνες που αφορούν, κυρίως, στην υγεία, στα αλκοολούχα ποτά και καπνό και στη διατροφή.
Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2012), καταγράφεται μεγαλύτερη μείωση δαπανών, σε τρέχουσες τιμές, για διαρκή αγαθά (-11,6%), εκπαίδευση (-11,3%), μεταφορές (-9,9%), διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (-9,5%), ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια (-9,3%), επικοινωνίες (-9,2%), στέγαση (-8,8%), ένδυση-υπόδηση (-8,3%), 
Μικρότερες μειώσεις παρατηρούνται στις δαπάνες στα είδη διατροφής (-6,5%), αναψυχή και πολιτισμό (-5,6%), υγεία (-0,3%), ενώ μικρή αύξηση καταγράφηκε για, οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (0,1%) 
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα νοικοκυριά με ένα άτομο μόνο, ηλικίας 65 ετών και άνω, έχουν λιγότερες δαπάνες κατά 54,5% της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών. Αντίθετα νοικοκυριά που αποτελούνται από ένα ζευγάρι με δυο παιδιά έως και 16 ετών έχουν περισσότερες δαπάνες κατά 42,0% της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών.
Νοικοκυριά με υπεύθυνο οικονομικά μη ενεργό ή άνεργο δαπανούν, κατά μέσο όρο, το 82,1% της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών, ενώ αυτά με υπεύθυνο αυτοαπασχολούμενο με μισθωτούς το 199,5%.
Μείωση σε σύγκριση με το 2012, καταγράφεται στις δαπάνες νοικοκυριών με υπεύθυνο μισθωτό κατά 8,5%, ενώ αύξηση κατά 4,4% καταγράφεται στις δαπάνες νοικοκυριών με υπεύθυνο αυτοαπασχολούμενο με μισθωτούς. 
Η μέση μηνιαία δαπάνη διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του υπευθύνου του νοικοκυριού. Όπως και στην έρευνα έτους 2012, τα νοικοκυριά με υπεύθυνο ηλικίας 45-54 ετών δαπανούν, κατά μέσο όρο, περισσότερο. Πιο συγκεκριμένα, τα νοικοκυριά αυτά δαπανούν, κατά μέσο όρο, το 124,7 % της μέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών της χώρας, ενώ αυτά με υπεύθυνο ηλικίας 75 ετών και άνω το 56,3%. 
Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν 1.249,90 ευρώ μηνιαίως, ενώ αυτά που διαμένουν σε αστικές περιοχές 1.594,72. Επομένως, τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν, κατά μέσο, όρο 21,6% λιγότερο από τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αστικές περιοχές.

Από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει επίσης ότι: 

α) αυξήθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών που διαθέτουν: 

-καταψύκτη στην κύρια κατοικία τους (μεταβολή 3,0%)
-ηλεκτρονικό υπολογιστή στην κύρια κατοικία τους (μεταβολή 3,0%),
-διέθεταν τουλάχιστον, ένα επιβατηγό αυτοκίνητο ΙΧ (1,3%), ενώ ο αριθμός των αυτοκινήτων
μειώθηκε κατά 0,1%,
-τουλάχιστον, ένα κινητό τηλέφωνο (μεταβολή 0,4%), 

β) αντίθετα μειώθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών που: 

-χρησιμοποιούν την κεντρική θέρμανση ως κύρια πηγή θέρμανσης (μεταβολή 31,3%).
-διαθέτουν πλυντήριο πιάτων (μεταβολή 2,1%)
-διαθέτουν σταθερό τηλέφωνο (μεταβολή 1,8%)
-διαθέτουν κλειστούς χώρους στάθμευσης στην κατοικία (μεταβολή 0,7%),
-κατέχουν ή νοικιάζουν δευτερεύουσες ή εξοχικές κατοικίες (μεταβολή 1,5%), λόγω μείωσης
των εξοχικών κατοικιών που βρίσκονται στο εξωτερικό, καθώς επίσης και κάποιων εξοχικών που μετατράπηκαν σε κύριες κατοικίες.