Η βιομηχανία συμβούλων και η αχρηστία τους

Η μετ' επαίνων και ευχαριστειών (τυπικών θα μου πείτε) αποχώρηση του κ. Χαρδούβελη από την Eurobank, στην οποία διετέλεσε  οικονομικός σύμβουλος και επικεφαλής του τμήματος Οικονομικών Μελετών για δεκατέσσερα συναπτά έτη από το 2000, για να αναβαθμιστεί σε Υπουργό Οικονομικών, σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως και με εύστοχο τρόπο στο διαδίκτυο, χωρίς να βρεθεί μια λογική  εξήγηση, (πέραν της διαπλοκής), για το πώς το ελληνικό κράτος έρχεται να εμπιστευτεί την αποτροπή της χρεοκοπίας της χώρας σε ένα στέλεχος το οποίο συνεισέφερε τα μάλα στη χρεοκοπία μιας μεγάλης και πάλαι ποτέ ελπιδοφόρας τράπεζας. Κι αν και οι άλλες τρεις αδελφές της χρεοκόπησαν ταυτόχρονα, η χρεοκοπία της Eurobank ήταν η πιο μεγαλειώδης.

Αρκετές φορές έτυχε ν' αναρωτηθώ από δημοσιεύματα, πώς συμβαίνει διάφορα μεγαλοστελέχη να απολύονται από μια επιχείρηση εξ αιτίας χαμηλών επιδόσεων, και την άλλη στιγμή να προσλαμβάνονται από μια άλλη για να την ανατάξουν με τις ίδιες ή καλύτερες αμοιβές. Από πού να πηγάζει άραγε αυτή η αισιοδοξία; Από ποια λογική διαδικασία;

Αν είμαστε σίγουροι ότι τον πλοίαρχο του Costa Concordia κανείς δεν πρόκειται να τού ξαναεμπιστευτεί τιμόνι, γιαυτό και τόριξε στις διαλέξεις, πώς είμαστε σίγουροι ότι παρά τις διαλέξεις, δεν θα βρεθεί κάποιος διεθνής οργανισμός να εμπιστευτεί στον ΓΑΠ τη διοίκησή του; Τι είναι αυτό που καθορίζει ότι ο Francesco Schettino δεν θα ξαναβρεί δουλειά, ενώ ο Χαρδούβελης βρίσκει, και ο ΓΑΠ αν το θελήσει θα βρει;

Η τυχαιότητα αγαπητοί μου, η τυχαιότητα.

Οποιοσδήποτε γνωρίζει ότι το να φτάσει ένα καράβι στον προορισμό του με ασφάλεια, δεν αποτελεί θέμα τύχης, αλλά δεξιοτήτων, εμπειρίας, συγκρότησης, πρόβλεψης κινδύνων και ικανότητας αντιμετώπισης, και γιαυτό δεν συγχωρεί τα ναυάγια και τους καπετάνιους που τα φουντάρουν. Ενδόμυχα όμως φαίνεται ότι έχει συμφωνηθεί η διοίκηση, το management μιας τράπεζας, μιας επιχείρησης, ενός οργανισμού, μιας χώρας, παρά τα παραφερνάλια και τη θεοποίηση που  συνοδεύουν τους manager και τους συμβούλους να μην αποτελεί θέμα σπουδών και ικανότητας που να συνδέονται αναλογικά με συγκεκριμένα αποτελέσματα, αλλά τύχης. Αν ένας σύμβουλος, ή ένας manager δεν κατορθώνει να φέρει κέρδη τη μια φορά, μπορεί κάλλιστα να φέρει μια επομένη. Η εναλλαγή στα boards των εταιριών μοιάζει τότε σαν εξορκισμός στη θεά τύχη με την προσδοκία ότι δεν μπορεί, κάποιος καινούργιος θα υπάρξει που θα φέρει το σημάδι της.

Και επειδή δεν υπάρχει κάτι άλλο που να μετράει, παρά η τύχη, γιαυτό το λόγο παρατηρείται και υπερπληθωρισμός στο επάγγελμα του manager ή του συμβούλου, μιας κι ο πάσα εις θρασύς μπορεί να καυχηθεί ότι αυτός είναι ο τυχερός, αρκεί να του δοθεί η ευκαιρία να δοκιμάσει.

Πέρα από τις εξυπνάδες, θέλετε φαντάζομαι και πειστήρια. Θα τα έχετε.

Δε χωρά αμφιβολία ότι οι συμβουλευτικές εταιρίες παίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στην παγκόσμια οικονομική τάξη. Και στην Ελληνική, φυσικά. Ρίξτε μόνο μια ματιά στο χορό των συμβούλων που στροβιλίζονται γύρω από το ΤΑΙΠΕΔ. Όπως ανέφερε ο κ. Σταικούρας μόνο την περίοδο Ιούλιος 2011-Μάρτιος 2012, το σύνολο των αμοιβών και εξόδων που καταβλήθηκαν σε συμβούλους για την “αξιοποίηση” των περιουσιακών του στοιχείων, ανέρχεται σε 6,9 εκατομμύρια ευρώ. Και τα αποτελέσματα, είναι επιεικώς πενιχρά. Ευτυχώς, δηλαδή. Επίσης, με το ποσό των 5,7 εκατ. ευρώ θα πληρωθούν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων οι νομικοί, οικονομικοί και τεχνικοί σύμβουλοι του ελληνικού δημοσίου για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στην αναδιάρθρωση των συμβάσεων παραχώρησης για την κατασκευή των νέων οδικών αξόνων. Αυτά είναι δυο μόνο τυχαία παραδείγματα για το πόσο έχουν εισχωρήσει οι σύμβουλοι στους προυπολογισμούς της χώρας μας.

Οι Financial Times αναφερόμενοι απαξιωτικά σε σειρά άρθρων τους στη βιομηχανία συμβούλων, σημειώνουν ότι απασχολεί παγκοσμίως περί τα 3 εκ. και ότι γεννά περί τα 300 δις δολάρια έσοδα. Για το 2011 ενδεικτικά, οι εταιρίες συμβούλων στις ΗΠΑ παρείχαν επενδυτικές συμβουλές για κεφάλαια ύψους 13 τρις δολαρίων, ενώ παγκοσμίως το ποσό αυτό εκτιμάται στα 25 τρις δολάρια.

Παρά τα δισεκατομμύρια όμως που ρίχνουν οι εταιρίες και τα ασφαλιστικά ταμεία στις συμβουλευτικές εταιρίες, οι συμβουλές κάθε άλλο παρά χρήσιμες αποβαίνουν. Σύμφωνα με έρευνα του Oxford University’s Saïd Business School οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1999-2011 κατόπιν υπόδειξης των συμβούλων απέφεραν λιγότερα κέρδη, συγκεκριμένα κατά -1.1% ετησίως, απ' ότι αν οι συμβουλές τους είχαν αγνοηθεί. Τα αποτελέσματα αυτά βασίστηκαν στην ανάλυση των 29 μεγαλύτερων συμβουλευτικών εταιριών, οι οποίες αντιστοιχούν στο 90% της αγοράς. Δηλαδή, όχι μόνο δεν κατάφεραν να πάρουν τις αποδόσεις της αγοράς, οι οποίες κατά το κυρίαρχο νεοκλασσικό υπόδειγμα ακολουθούν την κατανομή του τυχαίου περιπάτου με μέση τιμή το μηδέν, αλλά επιπλέον κατόρθωσαν το ακατόρθωτο, να πάρουν δηλαδή ακόμα μικρότερες. Κι αυτό, ακριβοπληρώνοντάς τες.

Πώς έγινε λοιπόν και οι σύμβουλοι, παρά την αποδεδειγμένη ανεπάρκειά τους μάς κάθισαν στο σβέρκο σαν πολύτιμοι και αναντικατάστατοι; Η επίσημη εξήγηση είναι ότι οι σύμβουλοι δρουν κάπως ως οι αποδιοπομπαίοι τράγοι, για να μπορεί η διοίκηση μιας εταιρίας να απεκδύεται των ευθυνών της και να μεταβιβάζει τη δική της ανεπάρκεια-ατυχία σε κάποιους άλλους άτυχους-ανεπαρκείς. Η ανεπίσημη εξήγηση, αυτή που ποτέ δεν λέγεται φωναχτά είναι ότι οι σύμβουλοι σε κάποιες (πολλές-λίγες) περιπτώσεις είναι για να δρουν ως οι μεσάζοντες στις μίζες.

 http://e-cynical.blogspot.gr/