Η μετοχοποίηση και η πώληση της Εταιρείας νερού της Ταλίν

Εταιρεία νερού και αποχέτευσης της Ταλίν ( πρωτεύουσα της Εσθονίας)

Η πτώση του Βερολίνου ήταν η έναρξη σειράς ιδιωτικοποιήσεων σε όλη την Ανατ. Ευρώπη. Η αφορμή για τη μετοχοποίηση και την πώληση της Εταιρείας νερού της Ταλίν ήταν η αδυναμία της να πάρει δάνεια για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου αποχέτευσης!! 6% των κατοίκων της Ταλίν δεν είχε συνδεθεί με το κεντρικό δίκτυο Αποχέτευσης , το 9% του νερού  προς κατανάλωση ήταν χαμηλής ποιότητας και η Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων έχριζε βελτίωσης.  Η συγκεκριμένη εταιρεία ανήκε στο δήμο της Ταλίν και ο δήμος αποφάσισε να προκηρύξει διαγωνισμό για την πώληση του 50,4 % των μετοχών της. Οι υποψήφιοι αγοραστές  έπρεπε να εξασφαλίσουν δυο κριτήρια: την υψηλότερη τιμή των μετοχών και μη αύξηση των τιμολογίων νερού, παρά μόνο στα όρια του πληθωρισμού.

Η Δημοτική Εταιρεία Υδρευσης και Αποχέτευσης της Ταλίν (Talinn Waterworks and Sewerage Enterprise (TWSME)) μετονομάστηκε σε  Talinn Water Ltd (τοπική γλώσσα AS Tallinna Vesi) το Μαιο του 1997. Ειχε λάβει από το 1994 δάνειο 22,7 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) για τα έτη 1994-2009 για τη βελτίωση υπηρεσιών υδρευσης και την επέκταση της Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων  τον Ιούλιο του 1999, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την πώληση του 33% των μετοχών σε ιδιώτη επενδυτή. Το Μάρτιο του 2000, το δημοτικό Συμβούλιο πρότεινε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου προς πώληση σε 50,4%με τη λογική της εξασφάλισης δανείου από την τράπεζα σταδιακά για τα επόμενα χρόνια 255 εκατομμύρια ευρώ. 2 προσφορές παρουσιάστηκαν και από το Δημοτικό Συμβούλιο επιλέχθηκε η International Water United Utilities (IWUU) το Δεκέμβριο του 2000. Η συγκεκριμένη εταιρεία πλήρωσε για το 50,4% των μετοχών της  AS Tallinna Vesi , 85,1 εκατομμύρια από τα οποία τα 44 ενσωματώθηκαν στο μετοχικό κεφάλαιο της και τα 41,1 στον τραπεζικό λογαριασμό του Δήμου της Ταλίν. Στο παρακάτω σχήμα (fig. 1), φαίνονται οι επενδυτές και τα ποσοστά μετοχών που κατείχαν μετά το Δεκέμβριο του 2000.

Πίνακας 1

Στον πίνακα 1 (table 1) φαίνονται από το 1994 ως το 2005 σε στήλες από αριστερά προς τα δεξιά τα μικτά κέρδη, τα επενδυτικά κεφάλαια, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, το μετοχικό κεφάλαιο, το αποθεματικό, το σύνολο μερισμάτων σε εκατομμύρια ευρώ και ο αριθμός των υπαλλήλων (πληθυσμός της Ταλίν 430.000 κάτοικοι περίπου). Από το 2001 τα μικτά κέρδη αυξήθηκαν κατακόρυφα, μειώθηκε το αποθεματικό και άρχισαν να δίνονται μερίσματα, από το 2002 αυξήθηκαν οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και μειώθηκε το μετοχικό κεφάλαιο. Τα μερίσματα του 2001 που μοιράστηκαν το 2002 (11,7 εκατομμύρια ευρώ) ήταν περισσότερα από τα μικτά κέρδη της ίδιας χρονιάς (10,8 εκατομμύρια ευρώ)! Η μείωση του μετοχικού κεφαλαίου  το 2002 δεν στάθηκε εμπόδιο στις δανειακές σχέσεις με την τράπεζα EBRD! Η μείωση στο μετοχικό κεφάλαιο το 2002 πραγματοποιήθηκε με την επαναγορά μετοχών από μικρομετόχους, το Δήμο και τον Ιδιώτη IWUU.  Ετσι, ο Δήμος είχε λιγότερη δύναμη (λιγότερους ψήφους) μέσα στην Εταιρεία.

Στο διάγραμμα (fig. 2) φαίνονται οι αυξήσεις στα τιμολόγια νερού ειδικά μετά το 2002. Η συμφωνία (μεταξύ του Δήμου και του επενδυτή Ιδιώτη) ιδιωτικοποίησης του 2001 τόνιζε ότι το τιμολόγιο νερού δεν δα αυξανόταν από το 2001-2004 και ενώ θα αυξανόταν έως 15% το 2005. Η συνολική αύξηση θα έπρεπε να μην ξεπερνά το 36% (σε σχέση με το τιμολόγιο πριν την ιδιωτικοποίηση) και η αύξηση να πραγματοποιείται σταδιακά ως το 2010. Ο επενδυτήςIWUU επιχείρησε πολλές φορές ανεπιτυχώς να σπάσει αυτές της συμφωνίες.

Συμπέρασμα: ο Ιδιώτης κέρδισε από τα μερίσματα (σύνολο μερισμάτων από το 2001-2005 35 εκατομμύρια ευρώ) και ρευστό χρήμα από την πώληση των μετοχών στην Εταιρεία το 2002. Ολες οι επενδύσεις για την ποιότητα πόσιμου νερού, αποχέτευση και δίκτυο πραγματοποιήθηκαν από το δάνειο από την EBRD. Καλό είναι να γνωρίζουμε κάποιες  λεπτομέρειες από τέτοιου είδους εκβιαστικές ιδιωτικοποιήσεις και να συγκρίνουμε με σημερινές εγχώριες καταστάσεις.