"Πώληση με μηδενικό ρίσκο για τον ιδιώτη επενδυτή"

συνέντευξη της Έφης Σπυροπούλου,
μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας του Savegreekwater στην εφημερίδα "ΕΠΟΧΗ" (21/4/2013)



Η Πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα (Savegreekwater) είναι μια συλλογικότητα πολιτών που προέρχονται από διαφορετικές εξειδικεύσεις και που δραστηριοποιείται ποικιλοτρόπως από τον Ιούλιο του 2012 σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της κοινής γνώμης και διασύνδεσης με φορείς και οργανώσεις, που τάσσονται κατά της επαπειλούμενης ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης. Στο πλαίσιο αυτής της πανευρωπαϊκής καμπάνιας συζητούμε με την Έφη Σπυροπούλου, μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας του Savegreekwater. Επίσης για περισσότερες πληροφορίες και τη στήριξη της καμπάνιας μπορεί κανείς να μπει στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας Savegreekwater. Ολόκληρη η συνέντευξη δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της «Εποχής».

Σε τι στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του νερού;
Αν και ακόμη εκκρεμεί η προσφυγή εργαζομένων σε ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ προς το Συμβούλιο της Επικρατείας για τη μεταφορά των μετοχών του ελληνικού δημοσίου στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου), το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε στις 21 Φεβρουαρίου σε πρόσκληση για την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πώληση της ΕΥΑΘ. Εν τω μεταξύ η Βουλή δημιουργεί το πλαίσιο για την πλήρη ιδιωτικοποίηση, όπως π.χ. με την ψήφιση της κατάργησης του ελάχιστου ποσοστού του δημοσίου σε ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ κ.α., τη δημιουργία ρυθμιστικής αρχής κ.λπ.

Γιατί η ιδιωτικοποίηση πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία;
Η ιδιωτικοποίηση του φυσικού αυτού μονοπωλίου, ήταν και παραμένει προβληματική. Η διεθνής εμπειρία το έχει καταδείξει επανειλημμένα. Συχνή είναι η ατεκμηρίωτη αύξηση των τιμολογίων και η πτώση της ποιότητας του νερού, που σε περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε μαζικές μολύνσεις, όπως στη Ν. Αφρική, ακόμη και σε θανάτους στον Καναδά. Στη Ρουμανία, από το 2001 όπου η υπηρεσία ιδιωτικοποιείται, η τιμή του νερού έχει δωδεκαπλασιαστεί, ενώ η πολυεθνική που έχει τον έλεγχο ζήτησε νέες αυξήσεις 16%, για να προχωρήσει σε έργα συντήρησης του δικτύου. Πολλά είναι και τα παραδείγματα διαφθοράς, εναρμόνισης συμπεριφοράς, -μάλιστα έρευνα διεξάγεται από την Κομισιόν για τις εταιρίες Veolia Suez και Saur- αλλά και μεγαλοφοροδιαφυγής με τρανταχτό το παράδειγμα της Μ. Βρετανίας, όπου έρευνα της Corporate Watch αποκάλυψε ότι οι εργασίες των επιχειρήσεων ύδρευσης έχουν καταλήξει να επιβαρύνουν ετησίως τους βρετανούς καταναλωτές με περίπου 2 δισ. λίρες περισσότερα απ’ όσα αν οι επιχειρήσεις χρηματοδοτούνταν από το κράτος. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μείωση των ιδιωτικοποιήσεων στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο, αφού οι ιδιωτικές εταιρείες δεν απέδιδαν τα αναμενόμενα, δεν έκαναν επαρκείς επενδύσεις και επέβαλαν υπέρογκες χρεώσεις.
Για μας υπάρχει κι ένας άλλης τάξεως λόγος. Θεωρούμε ότι το νερό είναι το συμβολικό προπύργιο των συλλογικών αγαθών. Πρόκειται για την ύστατη «περίφραξη» της φύσης που θα αποδειχθεί μάλιστα πολύ οδυνηρή αν η Κομισιόν προχωρήσει, όπως υποψιαζόμαστε, στη δημιουργία μιας ακόμη φούσκας, όπως το Carbon Trade, επιτρέποντας συναλλαγές στη δευτερογενή αγορά «δικαιωμάτων» μόλυνσης υδάτων.

Όσοι είναι υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων μιλάνε για επενδύσεις που εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης της χώρας, για ανάπτυξη και θέσεις εργασίας και για μείωση του χρέους. Μιλάνε ακόμη για αποτελεσματικότερη διαχείριση αλλά και προστασία των πόρων.
Τα λόγια είναι ανέξοδη υπόθεση αλλά σημασία έχουν οι αποδείξεις, αν θέλουμε να επιχειρηματολογούμε μακριά από πολιτικές ιδεοληψίες. Η Γαλλία έχει μακροχρόνια παρουσία ιδιωτών στη διαχείριση του νερού. Εκεί, σε σχετική έρευνα, από τα συνολικά κεφάλαια που έχουν επενδυθεί, το ποσοστό του ιδιωτικού τομέα είναι μόλις 12%. Ακόμη και στην Αφρική και την Ινδία, το 65-90% των επενδύσεων γίνονται από τον δημόσιο τομέα, ενώ οι υπόλοιπες είναι κρατικές επιχορηγήσεις —ο ιδιωτικός τομέας δεν επενδύει σχεδόν τίποτε. Όσο για τις θέσεις εργασίας η ΕΥΑΘ ήδη, με τη μερική ιδιωτικοποίηση της, απασχολεί μόνο 265 υπαλλήλους, από 700 που εργάζονταν εκεί, ενώ για 2.330χλμ. δίκτυα έχει 11 υδραυλικούς! Όλες οι εργασίες γίνονται με υπεργολαβίες ανεβάζοντας και το κόστος των υπηρεσιών που μετακυλίεται στον ανυποψίαστο καταναλωτή.
Σε σχέση με το θέμα της μείωσης του χρέους έχουμε επεξεργαστεί επίσημα οικονομικά στοιχεία της ΕΥΔΑΠ που δείχνουν πως η χρηματιστηριακή της αποτίμηση είναι κατά πολύ μειωμένη, οπότε η πώληση της σε αυτήν την τιμή είναι επιζήμια. Αν λάβει δε κανείς υπόψη του τα χρωστούμενα από το δημόσιο στην ΕΥΔΑΠ, ο αυριανός ιδιοκτήτης, θα βγει κερδισμένος κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, και με ένα κερδοφόρο μονοπώλιο ανά χείρας. Το «Εl dorado» κάθε επενδυτή και μάλιστα με μηδενικό ρίσκο!

Όσο γα την αποτελεσματικότερη διαχείριση;
Ναι, είναι σαφές ότι οι δημόσιες υπηρεσίες πάσχουν και χρήζουν βελτιώσεων, σε θέματα διαφάνειας και προστασίας των υδάτινων πόρων. Κι αυτό είναι ευθύνη των διευθυντών τους, που προέρχονται από το χώρο του ιδιωτικού τομέα πλέον. Γιατί ο εκάστοτε κ. Μπάρδης ή Σταυρίδης της δημόσιας ΕΥΔΑΠ είναι χειρότερος από τον εαυτό του της ιδιωτικής ΕΥΔΑΠ, εμένα μου διαφεύγει. Αν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι οι «δεσμεύσεις» είναι προνόμιο του δημόσιου τομέα, τότε έχουμε ζήτημα απόστασης από την πραγματικότητα. Δικαστήρια στη Γαλλία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ έχουν καταδικάσει στελέχη και αξιωματούχους του Δημοσίου για δωροδοκίες που έλαβαν από θυγατρικές των Suez και Veolia. Και, τέλος, για την υποκριτική οικολογική ρητορική, θα πω μόνο ότι τα χαμηλότερα ποσοστά διαρροών στην Ευρώπη σημειώνονται στις Κάτω Χώρες και στην Γερμανία, όπου η διαχείριση σχεδόν όλων των συστημάτων γίνεται από δημόσιες εταιρείες.

Τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να εμποδίσουμε αυτή την εξέλιξη;
Ένα πρώτο βήμα είναι η ενημέρωση όλο και περισσότερων. Ένα δεύτερο βήμα είναι η δημιουργία ενός θεματικού κοινωνικού μετώπου. Έχουμε τη συνυπογραφή της Πρωτοβουλίας μας από 90 οργανώσεις και συλλογικότητες σε Ελλάδα και εξωτερικό, και μερικούς πρώτους δήμους στην Αττική που έχουν υιοθετήσει ψηφίσματα κατά της ιδιωτικοποίησης. Ένα τρίτο σημαντικό βήμα είναι η ανάδειξη της Ευρωπαϊκής διάστασης του θέματος. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε ξεκινήσει αλληλογραφία με το διευθυντήριο του Όλι Ρεν για τον ρόλο της Κομισιόν, που απαίτησε τις ιδιωτικοποιήσεις του νερού ενώ η ευρωπαϊκή Συνθήκη τής επιβάλει «ουδετερότητα» (άρθρο 345 της ΣΛΕΕ). Μαζί με άλλους τρέχουμε μια διαδικασία που λέγεται Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για το νερό ως δικαίωμα και τη μη εμπορευματοποίηση του. Καλούμε, λοιπόν, όλους να υπογράψουν. Πανευρωπαϊκά έχουμε 1.300.000 υπογραφές και στην Ελλάδα, ήδη, 7.500 υπογραφές ενώ χρειαζόμαστε 16.500 για να συμμετέχουμε κι εμείς στην πρώτη επιτυχημένη ΕΠΠ από τότε που θεσμοθετήθηκε αυτή η διαδικασία από την Ε.Ε. Είμαστε αισιόδοξοι. Δεν υπήρξε ούτε ένας λαός που έμεινε ασυγκίνητος για το θέμα του νερού. Τα τελευταία 20 χρόνια δημοφιλείς εκστρατείες έχουν παγώσει ή αντιστρέψει ιδιωτικοποιήσεις σε πολλές πόλεις. Τον Ιούνιο του 2011 ο ιταλικός λαός καταψήφισε την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης. Η μάχη λοιπόν για το νερό μας, για το πολυτιμότερο συλλογικό αγαθό συνεχίζεται.
•